Context, belang en logica van geheimhouding centraal stellen bij noodzakelijke integrale maatschappelijke discussie

De Stuurgroep Publiek belang heeft zich op basis van de constatering dat 'Een deel van de belanghebbenden bij de uitkomsten van accountantscontroles graag (zou) zien dat accountants opener zijn over wat zij hebben aangetroffen bij de door hen gecontroleerde entiteiten', gebogen over de centrale vraag: in hoeverre heeft de accountant de ruimte om uitspraken te doen over de eigen (controle)bevindingen? Vanuit dat kader is gesproken met (belangenbehartigers van) aandeelhouders (VEB, Eumedion en VBDO), beursvennootschappen en andere ondernemingen (VEUO en VNO-NCW), faillissementscuratoren en advocatuur.

Belang en wettelijke kader

Het thema 'vertrouwelijkheid en geheimhouding' is van groot belang voor alle belanghebbenden binnen de financiële keten. Dat belang voor accountants, ondernemingen en hun stakeholders is vastgelegd en terug te zien in (inter)nationale wet- en regelgeving én beroepsregelgeving voor de verschillende domeinen waarin accountants opereren.

De geheimhoudingsplicht vindt voor het wettelijke controledomein zijn basis in de EU-verordening en is in Nederland verankerd in de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) en het Besluit toezicht accountantsorganisaties (Bta). De EU-Verordening schrijft voor dat alle gegevens en documenten waartoe de accountant toegang heeft, worden beschermd door passende regels op het gebied van vertrouwelijkheid en beroepsgeheim. Dit betekent dus een duidelijke wettelijke beperking van de mogelijkheid tot bekendmaking.

Voor andere professionele diensten liggen vertrouwelijkheid en de geheimhoudingsplicht vast in de Verordening Gedrags- en Beroepsregels voor Accountants (VGBA), in de fundamentele beginselen voor de accountant. In de besluitvorming om al dan niet tot het verstrekken van vertrouwelijke gegevens of inlichtingen over te gaan, betrekt de accountant dan in bepaalde gevallen

• de belangen van betrokken partijen en derden, waaronder het algemeen belang;
• de betrouwbaarheid, volledigheid en onderbouwing van die gegevens of inlichtingen; en
• de wijze waarop en de persoon of de entiteit aan wie die gegevens of inlichtingen worden verstrekt.   

Enge benadering

Niet alleen wet- en regelgeving is op onderdelen verschillend voor de verschillende accountancy-domeinen. Dat geldt ook voor de context, het belang en de logica van geheimhouding in de verschillende en specifieke rollen, diensten en situaties van zowel accountants als ondernemingen.

In dat kader mist SRA gedegen onderzoek en analyse waarin het perspectief van de mkb-accountant, niet-beursgenoteerde en niet-controleplichtige (mkb-)ondernemingen en hun stakeholders is meegenomen, waardoor de notitie en eventuele verdere uitwerking ervan een te enge benadering kent.

Mocht een verdere, integrale analyse en maatschappelijke discussie leiden tot de conclusie dat meer bekendmaking op specifieke onderdelen door de accountant geboden is, dan vindt SRA concrete wettelijke verankering daarvan noodzakelijk is. Zowel het maatschappelijk verkeer, bedrijfsleven als het beroep zijn hiermee gebaat.

Meer informatie

In de reactie op de discussienotitie Geheimhouding ontrafeld, gaat SRA naast bovenstaande punten onder andere ook in op het grijze gebied van vertrouwelijkheid en de vermelde stellingen in de notitie.

• Lees de reactie van SRA
• Discussienotitie Geheimhouding ontrafeld (NBA)