NBA-rapport 'Een beroep van waarde(n)': De accountant wil zijn rol pakken

1. De accountant wil zijn rol pakken

• De wens om maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen komt prominent naar voren in de gewenste cultuur. Ook verschuift de waardenoriëntatie naar het impactniveau (van 32 procent in de huidige cultuur naar 46 procent in de gewenste cultuur).
• Kwaliteit staat hoog in de persoonlijke waarden en staat op de tweede plaats van de huidige en gewenste cultuur.
• Verantwoordelijkheid nemen en integriteit zijn belangrijke persoonlijke waarden en staan hoog in de top 10 van de gewenste cultuur. In de huidige cultuur zijn deze waarden ook aanwezig, maar iets minder prominent (in de top 20). De accountant geeft aan meer behoefte te hebben aan integriteit in de gewenste cultuur, om daarmee beter invulling te geven aan de maatschappelijke rol. Het vergt nog nader onderzoek om precies te duiden wat de accountant nog belemmert om zijn persoonlijke waarden op dit vlak volledig te leven.

2. Verhouding tot opdrachtgever en samenleving verandert, maar krijgt nog moeilijk vorm

• In de huidige cultuur is 'klanttevredenheid' een belangrijke waarde. Deze valt weg in de gewenste cultuur en maakt ruimte voor 'maatschappelijke verantwoordelijkheid' nemen, wat past bij de publieke rol van de accountant. De veranderde verhouding tot de cliënt/opdrachtgever vertaalt zich niet in een eenduidige invulling (begrip) op niveau 2, relaties en niveau 6, samenwerking. Dat kan aangeven dat accountants hiermee worstelen en er moeilijk vorm aan kunnen geven.
• Waarden gerelateerd aan relaties opbouwen en samenwerken zijn niet prominent aanwezig in de persoonlijke waarden, zo blijkt uit de top 10 persoonlijke waarden. Dit betekent echter niet dat de accountant geen waarden bezit op deze niveaus. Bijvoorbeeld 'behulpzaamheid' komt voor en bij sommige groepen accountant bijvoorbeeld ook 'familie', 'empathie' en 'coaching/mentoring'.
• Opvallend is het ontbreken van waarden als 'open communicatie', 'luisteren', 'afdelingsoverstijgend samenwerken', 'reflecteren', 'tegenspraak' en 'coaching/mentoring', waarvan stakeholders aangeven dat deze sterk bijdragen aan c.q. cruciaal zijn voor de ontwikkeling naar een meer impact gedreven rol.

3. Regeldruk wordt als belemmerend ervaren

• 'Regeldruk' staat als limiterende waarde in de top 10 waarden van de huidige cultuur. Dit betekent dat accountants daarvan veel last ervaren. Het gaat hier om 'ervaren' regeldruk die ten koste gaat van de energie en aandacht voor de zaken die ertoe doen (impact). Uit een vergelijkende analyse blijkt dat accountants beduidend meer regeldruk ervaren dan professionals uit andere gereguleerde beroepsgroepen.

4. Leren en ontwikkelen is de sleutel om te kijken vanuit een breder maatschappelijk perspectief

• Een brede maatschappelijke blik vereist ontwikkeling. Het evolutieniveau vormt de omslag van 'ik'- naar de bredere 'wij'-oriëntatie, die essentieel is voor het maatschappelijke perspectief en maatschappelijke bijdrage. De beroepsgroep ziet de noodzaak ervan.
• Waarden als 'continu leren' en 'continue verbeteren' komen in de huidige cultuur nog niet prominent naar voren. De aandacht hiervoor neemt toe in de gewenste cultuur (van 25 naar 28 procent). De accountant heeft een duidelijke behoefte aan meer aandacht voor wendbaarheid en innovatie.
• 'Continu leren', 'betrokkenheid', 'nieuwsgierigheid', 'doorzettingsvermogen' en 'positieve instelling' zijn persoonlijke waarden (in top 20) die de lerende mindset en ontwikkeling kunnen ondersteunen.

5. Overige opvallendheden vanuit de benchmark

• Het is een beroepsgroep met veel gemeenschappelijke persoonlijke waarden. Het persoonlijk waardenprofiel van de accountant is over de hele linie nagenoeg identiek.
• Het accountantsprofiel vertoont gelijkenissen met vergelijkbare beroepsgroepen (Banking & finance en Consultancy & management) en andere gereguleerde beroepen (Education, Government, Healtcare and Legal, Military, Police and Justice). Tevens onderscheidt het accountantsprofiel zich nadrukkelijk van andere beroepen op de volgende aspecten:
  • Onderscheidende waarden van de accountant zijn kwaliteit, doorzettingsvermogen en balans thuis/werk.
  • Relatiewaarden zoals respect of familie zijn minder aanwezig bij accountants dan in andere beroepsgroepen.
  • Andere beroepsgroepen laten in de persoonlijke waarden meer samenlevingswaarden zien.
• Het belang van de 'balans privé-werk' blijkt uit de persoonlijke waarden van de accountant. Het vormt een in het oog springend kenmerk van de huidige cultuur en blijft aanwezig in de gewenste cultuur. In vergelijking met andere beroepsgroepen hechten accountants hieraan veel waarde.

Wilt u meer weten over dit onderzoek? U kunt hier het gehele onderzoek downloaden.

Advies bij uw bedrijfscultuur

SRA biedt tal van mogelijkheden om u te ondersteunen en te adviseren om uw organisatie op koers te houden. Denk aan onze sparrensessies, het Cultuur en gedragsonderzoek en bijvoorbeeld advies en begeleiding op het terrein van cultuur en strategie. Kijk hier voor alle mogelijkheden.

Meer over dit onderwerp

• Waardenonderzoek NBA: klanttevredenheid maakt bij accountants plaats voor maatschappelijke verantwoordelijkheid (NBA, 10 november 2023)