Geen herkenning geschetst beeld over ervaren regeldruk in mkb

Vanaf februari 2023 hebben de Kwartiermakers negen kleinere en (middel)grote accountantsorganisaties bezocht, vier daarvan met SRA-lidmaatschap en een kleine 4% van de kantoren die controles mogen uitvoeren in het controleplichtige mkb. Deze mkb-kantoren, waarvan 73% onder de SRA-vlag valt, zijn van uiterst belang omdat zij de meerderheid van de wettelijke controles in Nederland (55%) uitvoeren.

Regeldruk in mkb

Eén van de onderwerpen die de Kwartiermakers met deze negen kantoren heeft besproken, zijn ‘de klachten over administratieve lastendruk voor het mkb’ die voortvloeien uit de voorgestelde maatregelen uit het Wetsvoorstel toekomst accountancysector. Uit de rapportage van de Kwartiermakers aan de Tweede Kamer: 

‘Ons is gebleken dat men over het algemeen deze klachten niet goed kan plaatsen. Wij hebben geen concrete voorbeelden gehoord van toenemende regeldruk als gevolg van de maatregelen in het wetsvoorstel. Wel hebben wij signalen gekregen over regeldruk die samenhangt met andere controleactiviteiten van accountants, zoals het toezicht op de uitvoering van de NOW. Deze activiteiten staan echter los van de wettelijke controle, waarop de maatregelen in het wetsvoorstel zien.’

Mkb-toets moet nog plaatsvinden

SRA is uiterst verbaasd over deze stellingname van de Kwartiermakers. Vanaf september 2021 (consultaties Wetsvoorstel toekomst accountancysector en Audit Quality Indicators) hebben SRA en andere partijen zoals MKB-Nederland en Ondernemend Nederland aangegeven zich ernstig zorgen te maken over de effecten en implicaties van de (stapeling van) maatregelen uit het wetsvoorstel en de regeldruk (administratieve lasten, nalevingskosten, toezichtkosten) die dat met zich meebrengt voor reguliere vergunninghouders én ondernemers.

Tevens hebben deze partijen de minister van Financiën gevraagd een mkb-toets op het wetsvoorstel te laten uitvoeren. Deze mkb-toets zal op korte termijn met negen accountantsorganisaties en drie ondernemingen plaatsvinden.

Voorstellen nog geen praktijk 

SRA benadrukt dat kantoren en ondernemers op dit moment nog geen verhoogde regeldruk en kosten kunnen ervaren, simpelweg omdat de maatregelen uit het Wetsvoorstel toekomst accountancysector voorstellen zijn; Het wetsvoorstel moet nog naar de Tweede Kamer worden gestuurd en een parlementair proces doorlopen. In dat proces kunnen voorstellen nog worden aangepast. Het kan niet van kantoren worden verwacht dat zij voorsorteren op voorstellen van nog niet concrete maatregelen die nadrukkelijk ingrijpen in de dagelijkse praktijk van mkb-kantoren. Het gaat dan bijvoorbeeld om:

• Regeldruk die ontstaat vanwege de wetswijziging versterking handhavingsinstrumentarium AFM, artikel 18, tweede lid van de Wet toezicht accountantsorganisaties;
• De introductie en implementatie van Audit Quality Indicators;
• De versterking van de governance bij de grootste accountantsorganisaties, alhoewel de meeste grootste accountantsorganisaties al voortvarend aan de slag zijn met deze voorgestelde maatregel;
• Regeldruk veroorzaakt door de vereenvoudiging van het toezicht: overheveling van de uitvoering van de kwaliteitstoetsingen van het segment reguliere vergunninghouders naar de AFM.
• Regeldruk in het kader van de nieuwe verplichte inzet van specialisten door de accountantsorganisatie, bijvoorbeeld forensische expertise. 

Inschatting vanuit de praktijk

Onder meer op verzoek van het Ministerie van Financiën heeft SRA een inschatting gemaakt van de regeldruk en kosten die gepaard gaan met deze maatregelen uit het Wetsvoorstel toekomst accountancysector. In 2021 heeft SRA 30 accountantsorganisaties (variërend in grootte) gevraagd in kaart te brengen wat de initiële en structurele effecten zijn van elke maatregel, en welk kostenplaatje daaraan hangt. Wat moet er binnen de kantoren praktisch gebeuren om te kunnen voldoen aan de voorgestelde maatregelen, en reken dat door naar regeldruk in administratieve lasten en kosten.

Uit deze uitvraag kwam het volgende beeld:

• De ingeschatte jaarlijkse structurele, incidentele en nalevingskosten voor de destijds gehanteerde 260 reguliere vergunninghouders variëren (afhankelijk van het gehanteerde uurtarief van de externe accountant) tussen € 64.712.700 en € 82.175.200. Kosten van de beroepsorganisatie en toezichthouder zijn niet alle meegerekend.
• Doorberekend stijgen de kosten per wettelijke controle uitgevoerd in het controleplichtige mkb-segment daarmee initieel tussen € 1.853 en € 2.162, structureel tussen respectievelijk € 6.380 en € 8.165.

Dit beeld hebben we in 2023 aangepast en gedeeld met stakeholders, waaronder de Kwartiermakers toekomst accountancysector. Lees meer over Regeldruk: het effect van stapelen.

Alarmerend signaal

Het feit dat accountantsorganisaties werkzaam in het mkb aangeven op dit moment al geconfronteerd te worden met allerlei andere wet- en regelgeving die regeldruk veroorzaken, ziet SRA dan ook als een zeer alarmerend signaal én bevestiging dat het mkb verzuipt. Dat signaal moet niet worden genegeerd. Door de stapeling van allerlei maatregelen in het wettelijke controledomein, is en wordt het absorptievermogen van de hele sector zo aangetast dat dat juist een negatief effect kan hebben op de kern van het accountantsberoep, namelijk het waarborgen van de kwaliteit van (niet-)financiële informatie over alle typen ondernemingen, organisaties en instellingen.

Indienen of controversieel verklaren

De Kwartiermakers toekomst accountancysector zullen naar verwachting voor 1 november van dit jaar hun slotrapportage en eindaanbevelingen aan de minister van Financiën aanbieden. In de voortgangsrapportage roepen zij de minister op om het Wetsvoorstel toekomst accountancysector spoedig in te dienen in de Tweede Kamer. Nu het kabinet demissionair is, worden echter alleen nog lopende zaken afgehandeld en is het aan de Tweede Kamer en/of Eerste Kamer om te besluiten om het Wetsvoorstel toekomst accountancysector wel of niet controversieel te verklaren.

Mede gezien het controversieel verklaren van het dossier accountancy in de vorige demissionaire periode (januari 2021-januari 2022), de soms stevige kritiek die de Raad van State, Autoriteit Persoonsgegevens en de Adviescollege Toetsing Regeldruk op het Wetsvoorstel toekomst accountancysector hebben én de noodzakelijke aanpassingen van het Wetsvoorstel onder meer op basis van de nog uit te voeren mkb-toets, lijkt het legitiem te stellen dat ook nu het dossier accountancy controversieel wordt verklaard.

Meer lezen over de zesde voortgangsrapportage van de Kwartiermakers toekomst accountancysector?

• Rapportage kwartiermakers (PDF)
• Aanbiedingsbrief minister van financiën (PDF)