Gebruikers zoals aandeelhouders, vreemd vermogen verschaffers, investeerders, analisten, RvC's/auditcomités (dit is het rijtje dat de AFM opsomt) kunnen daardoor de kwaliteit van aanbieders en van de geleverde dienst niet goed monitoren, beoordelen en vergelijken. Datzelfde geldt volgens mij ook voor alle overige certificering van financiële verantwoordingen c.q. dienstverlening die accountantskantoren aanbieden. Maar goed, we zoomen met de AFM even in op de wettelijke controle.
'Credence good'
De wettelijke controle als dienst is een 'credence good', te vergelijken met diensten van bijvoorbeeld artsen of garagehouders. Het zijn hoogwaardige diensten waarbij de afnemer of gebruiker moet vertrouwen op de kennis en kunde, objectiviteit en onafhankelijkheid van de aanbieder. De afnemer is vaak genoodzaakt om de dienst af te nemen, omdat een verantwoording noodzakelijk is voor bijvoorbeeld financiering, een operatie noodzakelijk is voor genezing of een reparatie noodzakelijk is om elke dag naar het werk te kunnen reizen. De kwaliteit van de dienst kan de afnemer/gebruiker vooraf niet of nauwelijks beoordelen, en de afnemer/gebruiker kan ook de verschillende aanbieders niet beoordelen. Deze informatie-imperfecties zullen we echter nooit kunnen veranderen.
De prijs als beoordelingscriterium
Het gegeven dat de afnemer de verschillende aanbieders niet kan beoordelen, werkt echter wel in de hand dat afnemers - en daarmee ook aanbieders - de prijs van het credence good als beoordelingscriterium inzetten: ondernemers gaan in een offertetraject voor de laagst aangeboden prijs en tussen aanbieders (accountantskantoren) vindt concurrentie juist op basis van prijs plaats, in plaats van de (gewenste) beoordeling op basis van de (gewenste) kwaliteit. De markt ervaart dan ook dat de prijsverschillen tussen offertes voor dezelfde werkzaamheden zeer uiteen kunnen lopen. Hiermee is kwaliteit in de markt niet gediend.
Negatieve prikkel ombuigen
Deze negatieve prikkel op de kwaliteit in de markt kan volgens ons worden omgebogen door de ondernemer praktisch tegemoet te komen bij zijn beoordeling van het credence good: te denken valt aan de instelling van een onafhankelijke toetsingscommissie bij een onafhankelijke partij met kennis (de beroepsorganisatie?), die geanonimiseerde offertes op basis van de aangeboden werkzaamheden (in alle domeinen) kan beoordelen. Op basis van vrijwilligheid kunnen ondernemers om een oordeel vragen, en accountantsorganisaties om toetsing van proposities. Is de geoffreerde prijs voor genoemde werkzaamheden een reële prijs, bezien vanuit het noodzakelijke werk (uren) dat nodig is om kwalitatief hoogstaand werk te leveren?
Concurrentie op kwaliteit bevorderen
Het resultaat is een objectief oordeel over de offerte aan de ondernemer, die daarop zijn keuze meer onderbouwd kan maken. Tegelijkertijd krijgt ook de kwaliteit vanuit de markt een impuls. Het dwingt accountantskantoren niet alleen om reëel te offreren, maar ook om meer te vertellen wat de accountant doet. Zowel ten aanzien van zijn toezichthoudende taak, als over zijn controlerende taak. Hiermee zal ook de concurrentie op kwaliteit in de markt worden bevorderd, evenals het maatschappelijk (door alle verschillende stakeholders) gewenste kwaliteitsniveau.
In onze position paper voor de Commissie Toekomst Accountancysector (CTA) doen we daarom het voorstel om een onafhankelijke auditcommissie mkb in het leven te roepen. Hiermee kan ongewenste concurrentie op prijs in de markt en 'underbilling' worden voorkomen en concurrentie op kwaliteit worden bevorderd.
Terug naar de overzichtspagina Lobby dagboek