Druk en tegendruk
Uit het rapport komt het beeld naar voren van een sector die zwaar onder druk staat. Druk van de gecontroleerde onderneming, commerciële druk, tijdsdruk en een gestaag groeiend takenpakket. Dit vereist tegendruk stellen de kwartiermakers. Tegendruk van de accountant zelf en zijn organisatie. Een onafhankelijke houding en professioneel-kritische instelling zijn daarbij essentieel.
Traag en risicomijdend
Hoewel de kwartiermakers zien dat veel individuele beroepsbeoefenaren gemotiveerd en van goede wil zijn, oordelen zij dat de sector als geheel traag en risicomijdend is. De sector zou meer lef moeten tonen om te experimenteren op het gebied van innovatie, fraude en continuïteit. Deze taak ligt volgens De Vries en Fonteijn in de eerste plaats bij de leiding van de accountantsorganisaties, die ook de belangrijke taak heeft om druk te blijven zetten op het continue proces ter verbetering en bewaking van de kwaliteit van de wettelijke controle. Het middenkader zou ruime autonomie moeten krijgen om te zorgen dat individuele accountants de benodigde professioneel-kritische instelling kunnen ontwikkelen. De aanwezige sterke druk voor medewerkers op de output binnen accountantsorganisaties werkt belemmerend voor professionals en nodigt uit tot het nemen van shortcuts.
De kwartiermakers stellen nadrukkelijk dat óók de gecontroleerde organisaties een rol en verantwoordelijkheid hebben bij de verbetering van de kwaliteit van de wettelijke controle. Om die reden stellen zij dat een verplichtstelling van een verklaring omtrent risicobeheersing (VOR) wenselijk is. Dit stelt bedrijven verplicht om risico's te identificeren en maatregelen te nemen om deze te beheersen.
Geen nieuwe regels, wel streng toezicht
De kwartiermakers pleiten in hun slotrapportage niet voor meer regels, wel voor meer en beter toezicht. De voorgenomen instellingsverplichting voor raden van commissarissen juichen zij dan ook toe.
De roep om ingrijpen in de structuur van de sector ligt voor de hand, maar uit de uitgevoerde onderzoeken (naar joint audit, intermediair en structurele splitsing) blijkt dat dit op dit moment niet wenselijk is. De invoering van kwaliteitsindicatoren (Audit Quality Indicators) daarentegen zien de kwartiermakers als een logische vervolgstap op eerdere adviezen. Deze indicatoren hadden er al lang moeten zijn.
Herinrichting (praktijk)onderwijs
Educatie is een fundamenteel onderdeel van de noodzakelijke veranderingen. Bij de vorming van de jonge beroepsbeoefenaar ligt uiteindelijk de basis voor de kwaliteitsverbetering. De kwartiermakers vragen de sector daarom nadrukkelijk om vaart te maken met de herziening van het beroepsprofiel en de herinrichting van het onderwijs. Hier valt ook het systeem van permanente educatie onder.
Kijkend naar de kerntaken, werkgebieden en (internationale) ontwikkelingen én naar de vraag hoe op te leiden voor de toekomst, ziet de Expertgroep Herijking beroepsprofiel en opleidingen accountancy twee beroepen, namelijk die van accountant adviseur en register auditor. Zij adviseert de NBA voor deze twee beroepen beroepsprofielen uit te werken.
Vaart in wetgevingsproces
De gewenste snelheid ziet volgens de kwartiermakers ook op het wetgevingsproces. De verankering van de maatregelen in de Wet toekomst accountancy vormt een belangrijke stap in de uitvoering van de aangekondigde maatregelen. De kwartiermakers roepen daarom de politiek op om zoveel mogelijk vaart te maken met de aanname van het wetsvoorstel Wet toekomst accountancy en om druk op de sector te houden. In de tussentijd is constante waakzaamheid vereist om te zorgen dat de kwaliteit van de wettelijke controle niet wordt geschaad, aldus de kwartiermakers toekomst accountancysector.
Hoe nu verder?
Naar verwachting zal demissionair minister van Financiën Kaag het wetsvoorstel Wet toekomst accountancysector voor het Kerstreces naar de Tweede Kamer sturen. De Vaste Kamercommissie voor Financiën besloot eerder en om in het voorjaar van 2024 een debat over Accountancy te organiseren. SRA zal alle rapporten uit de slotrapportage van de kwartiermakers toekomst accountancysector inhoudelijk bestuderen en daar waar nodig in het belang van onze leden acteren.
Rapporten