Goedemorgen dames en heren,
Ik ben als uw aanvoerder gevraagd om de aftrap te doen vandaag. U ziet, daarvoor hebben we een bal nodig. De bal is een essentieel onderdeel van het spel. Zonder de bal kun je niet winnen. De basis is de bal zo snel mogelijk onder controle te krijgen zodat je iets meer tijd in het veld hebt om te kijken. Daarnaast, er is maar één bal en die moet je dus hebben, maar waar het dus in wezen om gaat, is: wat doe je met die bal? Je moet de bal hebben om te schieten, en schieten om te scoren, maar dat is logisch. Voetballen is heel simpel, maar het moeilijkste wat er is, is simpel voetballen.
U zult het geloven of niet, maar deze aan elkaar geplakte Cruijffiaanse wijsheden passen naadloos op de tak van sport die wij met z'n allen beoefenen. En vandaag wil ik u als voetballiefhebber én als aanvoerder van onze club, aan de hand van deze metafoor, meenemen in de visie op onze gezamenlijke toekomst en op die van uw eigen kantoorteam.
Vaak moet er iets gebeuren voordat er iets gebeurt. Op dit moment is alles op het speelveld in beweging: opleiding en transfermarkt, de positie van de KNVB, clubs die in de problemen zijn, professionals die uit vorm zijn en niet scoren, wel of geen extra cameratoezicht op de doellijn… Al deze factoren hebben invloed op elkaar en de vraag is, hoe al deze puzzelstukjes uiteindelijk in elkaar gaan vallen.
Van belang daarbij is dat we als club en als teams blijven uitgaan van eigen kracht. Onze eigenheid en unieke positie in het mkb moeten we koesteren en waarborgen. Want deze wedstrijd gaat wat mij betreft over het bestaansrecht van onze gemengde praktijken en de complementariteit van de disciplines die we daar uitoefenen. En om die wedstrijd te kunnen winnen, hebben we diverse soorten spelers met individuele klasse binnen het team nodig: accountants, fiscalisten, juristen, pensioendeskundigen. Met u wil ik het hebben over de opstelling en hoe we in de wedstrijd zitten.
Positivisme
In de eerste plaats moet het mij van m'n hart –en dat geldt voor het hele bestuur van SRA-, dat we af moeten van de negatieve spreekkoren. Met name binnen onze eigen beroepsgroep. Wat we nodig hebben, is positivisme (in beide betekenissen). Tezamen zijn we immers een zeer relevante factor binnen de motor van BV Nederland.
U -als professional binnen uw eigen team- voegt betrouwbaarheid en zekerheid toe aan informatie, informatiestromen en aan verantwoordingsketens. En dan heb ik het niet alleen over assurance, maar over betrouwbaarheid. In diverse vormen. Ondernemers hebben die betrouwbaarheid en zekerheid hoe dan ook nodig, ongeacht bijvoorbeeld de hoogte van de wettelijke controlegrens.
Zonder die betrouwbaarheid en zekerheid, vervaagt het vertrouwen tussen ondernemers om zaken te doen, om de motor te laten draaien, om de Nederlandse economie te laten functioneren. En op die rol en functie als totale, professionele dienstverleners in het mkb mogen we trots zijn. Het mkb is niet klein, het aantal niet-oob-ondernemingen is veel groter dan het aantal beursgenoteerde bedrijven. Het mkb is volwassen en speelt op het hoogste podium.
Dat gezegd hebbende: als we dan als clubs en teams juist in de Eredivisie willen spelen, dan geldt ook 'adel verplicht'. Wil je als team winnen, dan zal je vanuit de eigen kracht met de juiste tactiek de grasmat moeten betreden. Cruijff zegt daarover: 'Tactiek is niet je man uitschakelen of zo. Nee, het is weten waar je mee bezig bent'.
Vijf fundamentele beginselen
Weten waarmee je bezig bent, wordt wat mij betreft goed verwoord door de vijf fundamentele beginselen die we terugvinden in de beroepseed voor accountants:
''In de uitoefening van mijn beroep als accountant laat ik mij leiden door fundamentele beginselen van integriteit, objectiviteit, vakbekwaamheid en zorgvuldigheid en vertrouwelijkheid''.
Terug naar de basis dus. De vijf fundamentele beginselen zijn de grondslag, de basis, de 'spelregels' die de rol en functie van de accountant en adviseur in het mkb duiden. En die zowel de beperkingen als de mogelijkheden en de kansen weergeven. Vanuit die rol, functie en gevoelde verantwoordelijkheid komt de drijfveer, de intrinsieke motivatie om het belang van alle stakeholders in de markt te dienen.
Ik zeg bewust 'alle stakeholders' omdat het maatschappelijke verkeer voor de mkb-ondernemer -en daarmee voor zijn adviseur- anders moet worden gedefinieerd dan bij beursgenoteerde ondernemingen. Het gaat hier om stakeholders als banken, toeleveranciers, crediteuren, de Belastingdienst, de OR. Publiek belang is in de maatschappelijke en politieke perceptie verengt tot 'controleren'. Maar in het mkb heeft publiek belang niets met controleren sec te maken.
Onze rol in het mkb wordt vormgegeven door onafhankelijk toezicht houden, meekijken over de schouder van de ondernemer en hem of haar daarbij met raad en daad terzijde staan. Integer, objectief, vakbekwaam, zorgvuldig en in vertrouwen. Niet voor niets wordt de mkb-adviseur 'vertrouwenspersoon' genoemd. De klant is dus ook een stakeholder. De ondernemer moet immers goed kunnen functioneren in het maatschappelijk verkeer, en dat kan alleen maar goed met onze vijf fundamentele beginselen.
Klantbelang en maatschappelijk belang
Met andere woorden -ondanks dat dat zo vaak wordt gesteld-: er bestaat geen tegenstelling tussen klantbelang en maatschappelijk belang. Het belang van elke ondernemer is een opstelling waarmee hij of zij niet alleen de wedstrijd wint, maar aan het eind van het seizoen ook de beker in handen krijgt. Op lange termijn kan de ondernemer dat slechts doen door compliant te zijn aan de wensen van alle stakeholders. Klantbelang en maatschappelijk belang liggen in elkaars verlengde.
Goed. Als je dus als team of club goed wilt functioneren, heb je basisafspraken, de vijf fundamentele beginselen nodig. Maar daarbij kunnen we de omgeving, de toeschouwers, de supporters, de scheids- en grensrechters, de KNVB, de sportcommentatoren of de hardheid van de bal niet negeren.
We hadden het net al over de toeschouwers: het maatschappelijke verkeer, waaronder ook ondernemers. Net zoals de toeschouwers op de tribune ervanuit willen gaan dat zij rustig en veilig naar een potje voetbal kunnen kijken, willen ook de ondernemers rustig en veilig ondernemen. Om daarvan verzekerd te zijn, kijken ondernemers naar elkaar, willen zij exact weten met wie zij te maken hebben. Zij hebben behoefte aan betrouwbare informatie. Daarom is het noodzakelijk en wenselijk dat iemand over de schouder van de ondernemer meekijkt, zorgt voor betrouwbare communicatie naar zijn stakeholders en fungeert als klankbord voor de gezondheid van het bedrijf. In alle opzichten.
Als toeschouwer maakt de ondernemer ook een keuze. Op basis van een aantal objectieve en subjectieve factoren kiest hij voor een bepaalde ploeg, een bepaald accountantskantoor. Bijvoorbeeld vanwege de aard van de diensten, de reputatie, of 'de vent'. De een kiest voor Ajax, de ander voor Feyenoord. De ondernemer zal veelal gaan voor de ploeg die bij hem of haar past. Dat is uw onderscheidend vermogen, uw merk.
Elke ploeg, elk kantoor heeft zijn eigen aanhang. En als de ondernemer heeft gekozen voor een bepaalde club: zeg Ajax, dan kan hij ook nog kiezen voor een favoriete speler, zoals de wettelijke controle of de fiscale adviespraktijk. Kasper Dolberg of Davy Klaassen. Zo heeft iedere ondernemer een favoriete ploeg, met favoriete spelers en een favoriete opstelling. Met deze favoriete opstelling van zijn eigen ploeg, verwacht de ondernemer te kunnen winnen.
Wat doet u om die verwachting nu en in de toekomst waar te kunnen maken? Om maar met Cruijff te spreken: 'Als je voor elke positie de beste speler kiest, heb je nog geen sterk elftal maar een team dat als los zand uiteen valt'. Menno Kooreman zal u in zijn presentatie over de SRA-visie op het kantoor van de toekomst daarvoor handvatten en denkrichtingen aanreiken.
Kwaliteit
Eerder sprak ik over verschillende spelers in de competitie met individuele klasse. En dan heb ik het naast de professionals ook over uw kantoren. Sommige spelers spelen de sterren van de hemel, anderen zijn hopeloos uit vorm. Leveren geen kwaliteit, staan continu buiten spel. Het is aan de coach om te beslissen welke spelers uiteindelijk op het veld komen te staan. De performance op de training en in de dagelijkse praktijk zijn daarbij beslissende factoren.
Cruijff zegt daar ook iets moois over: 'Als ik jou vraag te laten zien wat je kan, zou je laten zien wat je kan. Maar dan weet ik meteen ook wat je niet kan, want dat laat je niet zien'. Het doet me goed om te zien dat u als professionals en kantoren daadwerkelijk en nadrukkelijker dan ooit aan de slag bent om de kwaliteit van uw werk op het veld te verbeteren. In ons Samen Beter-programma is een stijgende lijn waarneembaar. Een kleine 50% van onze leden met een Wta-vergunning scoort inmiddels in de hoogste categorie.
Maar we zijn er nog niet. We hebben namelijk ook scheids- en grensrechters op het veld staan die kijken of alles wel volgens wet- en regelgeving, dus de spelregels van de KNVB gaat. Waarbij, u raadt het al, de AFM staat voor de arbiters en de KNVB staat voor onze beroepsorganisatie. U weet dat het arbitraire trio de laatste jaren is uitgebreid naar 1 scheidsrechter, 2 grensrechters, een vierde official voor de administratieve handelingen en 2 assistent-scheidsrechters bij de achterlijnen. Van drie naar zes man.
En om meer duidelijkheid te geven bij discutabele momenten, zoals het betwisten van de geldigheid van hoekschoppen en doelpunten, wordt nu ook doellijntechnologie verplicht geïntroduceerd in de Champions League. En jongstleden september werd in de Nederlandse bekercompetitie de Videoscheidsrechter geïntroduceerd. Een wereldprimeur.
In onze beroepsgroep is de invloed van de toezichthouder in de tijd ook vergroot. Fairplay, het leveren van vaktechnische kwaliteit is van belang. Net zoals op het voetbalveld is het goed dat de tackels met gestrekte been op de man, met rood worden bestraft. Ook de rotte appels in onze beroepsgroep moet deze rode kaart worden voorgehouden.
Maar tegelijkertijd heeft onze beroepsgroep ook meer duidelijkheid nodig bij discutabele momenten. Ook wij hebben doellijntechnologie of een videoscheidsrechter nodig, die ervoor zorgt dat eenduidige normen ontstaan. In dat kader is het van belang dat de KNVB voor de accountancy voortvarend het voortouw neemt, bij de organisatie van het beroep als zodanig.
Monitoring Commissie Accountancy
Als laatste in de metafoor noem ik de commentatoren. Daar valt heel veel onder. 16 miljoen bondscoaches, de media in het algemeen, maar ook bijvoorbeeld de Monitoring Commissie Accountancy. Het rapport dat zij op 1 november uitbracht komt slechts een jaar na dato van het eigen rapport In het Publiek belang voor niet-oob-accountantsorganisaties.
Het MCA-rapport bevat zoveel aanknopingspunten, kansen en mogelijkheden dat wij die als bestuur eerst maar eens hebben geïnventariseerd. Cultuur- en gedragsveranderingen hebben vanzelfsprekend tijd nodig. Ook dat laat de voetbalgeschiedenis zien.
Toch is het goed om binnen club- en teamverband aandacht te blijven besteden aan cultuur, aan gedrag en aan de zogenaamde 'wicked problems'. Ik noem hierbij bewust even de Cultuurscan, omdat het uw organisatie zoveel verder kan brengen. Als team en club hebben we een voorbeeldfunctie, waarmee we het gedrag van iedereen eromheen kunnen beïnvloeden. Ajaxieden Gudelj en El Gazhi werden niet voor niets disciplinair gestraft, ondanks het talent dat zij hebben. Afwijkend gedrag kunnen we niet tolereren. Ook dat heeft met kwaliteit en visie te maken.
De punten moeten dáár op de i gezet worden, waar ze horen. Als wij als beroepsgroep, als SRA, als kantoororganisatie of als professional de wedstrijd willen winnen, dan zullen wij echt aandacht moeten schenken aan de wicked problems van verdienmodel, organisatiemodel, verwachtingskloof en prestatiekloof.
Daarbij moeten we buiten naar binnen halen. Net zoals de voetballers dat deden met de videoscheidsrechter bij hockey, willen we als SRA met alle stakeholders in het mkb om de tafel. Alleen dan kunnen we een stap voorwaarts maken en het bestaansrecht van de gemengde praktijken in het mkb waarborgen.
Als we weten wat de behoeften en verwachtingen zijn ten aanzien van onze rol en functie, als we samen met de stakeholders concrete invulling geven aan bestaande en innovatieve vormen van betrouwbaarheid en zekerheid, en als we daarnaast een wetenschappelijke onderbouwing hebben voor alle punten waar een i op gezet moet worden, dan kunnen we onze visie op de toekomst van het SRA-kantoor nog verder invullen, uitbouwen en concretiseren.
Toekomst
Hoe zo'n SRA-kantoor van de toekomst eruit ziet, bepaalt u zelf of samen met uw medewerkers. Als backofficeorganisatie kunnen en willen u graag met advies en gereedschap ondersteunen, zodat u uiteindelijk uw klanten kunt betoveren. Met de juiste strategie, de juiste opstelling, met attractief voetbal.
Wij, alle medewerkers van het SRA-Bureau, alle betrokkenen bij de vele commissies, klankbord- en expertgroepen, vaktechnische kringen, Review en bestuur, hebben ons daar ook dit jaar weer voor ingespannen. Ik wil hen en u bedanken voor alle steun, soms kritische aanmoediging, inzet en vertrouwen.
Dames en heren, mijn intentie als aanvoerder van onze club is om de wedstrijd, om het bestaansrecht van onze gemengde praktijken in het mkb te winnen. Winnen doe je met z'n allen, een laatste van Cruijff. Laten we samen de stip op de horizon zetten, onze schouders er gezamenlijk onder zetten en gaan voor de winst.
Dank u wel.