De nadruk van het gesprek lag dit keer op het gegeven dat veel alleenverdieners die keuze niet vrijwillig maken maar veelal gedwongen. Harde cijfers zijn er niet maar van de 700.000 alleenverdieners doet 25 tot 50% dat om bepaalde, veelal zorg gerelateerde redenen. Denk aan mantelzorg voor partner of kinderen maar ook aan pleegzorg. Een keuze die niet uit luxe wordt gemaakt.
Alleenverdiener betaalt fors meer
De ongelijke behandeling kunnen we het beste uitleggen aan de hand van een cijfervoorbeeld. Stel het gezinsinkomen op € 40.000. Als we dan de vergelijking maken van alleenverdiener € 40.000 en tweeverdieners ieder € 20.000, dan betaalt de alleenverdiener €10.381 aan belasting en de tweeverdieners samen, € 1.864 op basis van de cijfers 2018. Een verschil van € 8.517. In 2009 waren de bedragen respectievelijk € 9.896 en € 5.383 zodat het verschil maar 4.513 bedroeg. Door de jaren heen is de alleenverdiener dus meer gaan betalen en zijn de tweeverdieners fors minder gaan betalen.
Kloof door kortingen
Sinds 2013 is de afbouw van de algemene heffingskorting en de afbouw arbeidskorting een belangrijke reden voor de groeiende kloof. Immers de tweeverdieners hebben samen 2 x € 2.265 aan algemene heffingskorting en de alleenverdiener maar 1 x € 1.335 (verschil € 3.195). Bij de arbeidskorting is het verschil 2 x € 3.123 of 1 x € 3.001 = € 3.245. Als er kinderen zijn, komt er voor één van de partners met € 20.000 nog de inkomensafhankelijke combinatiekorting van € 1.980 bij. Het totale verschil aan heffingskortingen, netto geld, bedraagt dan € 8.420 in het voordeel van de tweeverdieners. Dat is dus € 701 per maand. Kortom de kloof tussen een- en tweeverdieners is behoorlijk groot geworden.
Geen weet van verschillen
Tijdens de rondetafel in de Tweede Kamer bleek al snel dat met name de ervaringsdeskundigen (mantelzorgers en invaliden) veelal niet op de hoogte zijn van de verschillen. Opmerkelijker was het dat de belangenorganisaties van mantelzorgers en pleegzorg ook niet op de hoogte waren van deze verschillen en de redenen. Voorlichting schiet hier dus echt te kort. Veel belastingplichtigen kennen de opbouw van de berekeningen van de belastingheffing niet meer, wellicht ook door het 'gemak' van de VIA. De meest schrijnende situatie was wat mij betreft wel het advies aan de alleenverdiener/mantel/pleegzorger om te stoppen met werken, en dan een PGB aan te vragen. Daarbij wordt gemakshalve vergeten dat een PGB inkomen zwaarder belast is omdat men de ZVW premie (werkgeversdeel) zelf moet betalen.
Komend politiek debat
Politiek gezien is het een moeilijk thema. Trokken een paar jaar gelden CU, SGP en CDA nog gezamenlijk op in dit dossier, nu wordt de ingediende motie van Dijkgraaf (SGP)/Leijten (SP) door alle fracties gesteund met uitzondering van VVD, D66, CU en CDA. Het debat dat thans gevoerd gaat worden naar aanleiding van het CPB rapport, wordt door nagenoeg alle fracties gesteund.
Binnen twee weken debatteert de Vaste Kamercommissie voor financiën. De SGP gaat proberen beweging te krijgen. Men heeft na een oproep meer dan 700 brieven ontvangen van alleenverdieners met zorgtaken die niet meer weten hoe het verder moet. Daar zaten verrassend veel pleegzorg-gezinnen bij, een groep die in de politiek en ook in onderzoeken nauwelijks vertegenwoordigd is of wordt.
Lees meer in het Lobby dagboek